ជំងឺស្វាយ (Syphilis)

ជំងឺស្វាយជាជំងឺគ្រោះថ្នាក់ ហើយកើតឡើងជាញឹកញាប់ ដែលឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតតាមការរួមភេទ ។

រោគសញ្ញា ៖

ជាទូទៅរោគសញ្ញាដំបូង គឺមានដំបៅ ហៅថាទាមឡា ។ វាបង្ហាញឡើងក្នុងរយៈពេលពី ២ទៅ៥សប្ហាហ៍ បន្ទាប់ពីរួមភេទជាមួយអ្នកកើតជំងឺនេះ ។ ទាមឡាមើលទៅស្រដៀងនឹងមុន ពងបែក ឬដូចដំបៅបើកមុខ ។ តាមធម្មតាវាកើតនៅលើប្រដាប់ភេទបុរស ឬស្ត្រី (ឬអាចចេញនៅលើបបូរមាត់ ម្រាមដៃ ទ្វារ លាមក ឬមាត់) ។ ដំបៅនេះ ពោរពេញទៅដោយមេរោគ ដែលអាចឆ្លងទៅអ្នកដទៃទៀតបានយ៉ាងងាយ ។ ដំបៅនេះតែងតែគ្មានការឈឺចាប់ទេ ហើយបើវាស្ថិតនៅក្នុងរន្ធទ្វារមាស ស្ត្រីប្រហែលជាមិនដឹងថាគាតមានដំបៅនេះទេ ប៉ុន្តែគាត់អាចចម្លងទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងងាយ ។
ដំបៅនេះកើតឡើងតែពីរបីថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ហើយវាក៏បាត់ទៅវិញដោយមិនបាច់ព្យាបាល ។ ប៉ុន្តែជំងឺនេះនៅតែបន្តរាលដាលពេញរាងកាយ ។
ជាច្រើនសប្តាហ៍ ឬច្រើនខែក្រោយមក អាចមានការឈឺបំពង់ក គ្រុនក្តៅបន្តិចបន្តួច ដំបៅមាត់ ឬហើមសន្លាក់ ។ ឬអាចមានរោគសញ្ញាណាមួយក្នុងចំណោមរោគសញ្ញាទាំងនេះ បង្ហាញឡើងនៅលើស្បែក ៖

តាមធម្មតារោគសញ្ញាទាំងអស់នេះ បាត់ទៅវិញដោយឯកឯង ។ ហើយជារឿយៗ អ្នកជំងឺគិតថាបានជាវិញហើយ ប៉ុន្តែតាមពិតជំងឺនៅតែមាននៅឡើយ ។ បើពុំបានព្យាបាលឲ្យបានពេញលេញទេ ជំងឺស្វាយអាចរាតត្បាតទៅគ្រប់ផ្នែកនៃរាងកាយ បណ្តាលឲ្យកើតជំងឺបេះដូង ខ្វិន វិកលចរិត និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ។

សំគាល់ ៖ ជំងឺយ៉ស៍ក៏មានរោគសញ្ញាជាច្រើនដែលដូចគ្នានឹងជំងឺស្វាយដែរ ។

ប្រយ័ត្ន ៖ បើមានកន្ទួលចម្លែក ឬបញ្ហាស្បែក ដែលកើតឡើងជាច្រើនថ្ងៃ ឬច្រើនសប្តាហ៍ បន្ទាប់ពីមានពងបែក ឬដំបៅលើប្រដាប់បន្តពូជ នោះវាអាចជាជំងឺស្វាយ ។ ស្វែងរកដំបូន្មានពីគ្រូពេទ្យ ។

ការព្យាបាលជំងឺស្វាយ ៖ (ដើម្បីឲ្យជាសះស្បើយជាស្ថាពរ ការព្យាបាលឲ្យបានពេញលេញគឺជាការចាំបាច់)

បើរោគសញ្ញាកើតឡើងតិចជាងមួយឆ្នាំ ចាក់ថ្នាំប៉េនីស៊ីលីនបេនហ្សាទីន (Benzanthine Penicillin) ២,៤លាន អ៊ុយនីតេ តែម្តង ។ ចាក់ពាក់កណ្តាលនៃកម្រិតថ្នាំនៅកំប៉េះគូថម្ខាងៗ ។ អ្នកដែលមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំប៉េនីស៊ីលីន អាចលេបតេត្រាស៊ីគ្លីន ៥០០ម.ក្រ ៤ដងក្នុង១ថ្ងៃ រយៈពេល១៥ថ្ងៃ ។
បើរោគសញ្ញាកើតឡើងលើសពីមួយឆ្នាំ ចាក់ថ្នាំប៉េនីស៊ីលីនបេនហ្សាទីន ២,៤លានអ៊ុយនីតេ ពាក់កណ្តាលនៅកំប៉េះគូថម្ខាងៗ ១អាទិត្យម្តង រយៈពេល៣អាទិត្យ ដែលសរុបគឺ ៧,២លានអ៊ុយនីតេ ។ បើមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំប៉េនីស៊ីលីន លេបតេត្រាស៊ីគ្លីន ៥០០ម.ក្រ ៤ដងក្នុង១ថ្ងៃ រយៈពេល៣០ថ្ងៃ ។
បើសង្ស័យថានរណាម្នាក់កើតជំងឺស្វាយ គាត់គួរតែទៅជួបបុគ្គលិកសុខាភិបាល ។ ការធ្វើតេស្តឈាមអាចជាការចាំបាច់ ។ បើមិនអាចធ្វើតេស្តឈាមទេ អ្នកនោះគួរតែព្យាបាលជំងឺស្វាយ ទោះបីក្នុងករណីណាក៏ដោយ ។
អ្នកដែលបានរួមភេទជាមួយមនុស្សដែលគេដឹងថាមានជំងឺស្វាយ ក៏គួរតែទទួលការព្យាបាលផងដែរ ជាពិសេសប្តីឬប្រពន្ធរបស់អ្នកដែលគេដឹងថាមានជំងឺនេះ ។

ចំណាំ ៖ ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ ឬស្ត្រីបំបៅកូនដោយទឹកដោះ ដែលមានប្រតិកម្មទំនាស់ជាមួយថ្នាំប៉េនីស៊ីលីន អាចលេបថ្នាំអេរីត្រូមីស៊ីន (Erythromycin) តាមកម្រិតដូចគ្នា និងថ្នាំតេត្រាស៊ីគ្លីនដែរ ។

ដកស្រង់ពីសៀវភៅ ទីណាគ្មានវេជ្ជបណ្ឌិត សម្រាប់ការថែទាំសុខភាពជនបទ