ជំងឺលើសជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម ភាគ២ (ការព្យាបាល)

១. គោលដៅនៃការព្យាបាល

គោលដៅចំបងនៃការព្យាបាលជំងឺលើសជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមគឺបញ្ចុះកំរិតកូលេស្តេរ៉ុល LDL និងធ្វើអោយកំរិតកូលេស្តេរ៉ុល HDL កើនឡើង។ កំរិតកូលេស្តេរ៉ុល LDL ដែលជាគោលដៅគឺអាស្រ័យទៅតាមបុគ្គលដែលមាន ឬគ្មានហានីភ័យជំងឺសសៃឈាមនិងបេះដូង។

ជាទូទៅ កំរិតដែលគេចង់បានគឺ កូលេស្តេរ៉ុល LDLតិចជាង ១៣០mg/dl ឬ៣,៤ mmol/l។
រីឯអ្នកដែលមានហានិភ័យជំងឺសសៃឈាមនិងបេះដូង កំរិតកូលេស្តេរ៉ុល LDLត្រូវតិចជាង១០០mg/dl ឬ២,៦mmol/l។
បើមានហានិភ័យខ្ពស់គឺកំរិតកូលេស្តេរ៉ុល LDLអោយតិចជាង៧០mg/dl ឬ១,០៨mmol/l។

មនុស្សដែលគេចាត់ទុកថាមានហានិភ័យខ្ពស់

គឺបុគ្គលដែលធ្លាប់មានស្ទះសសៃឈាមបេះដូង(ដែលមានអាការៈចុកចាប់ដើមទ្រូងយ៉ាងខ្លាំង) (Heart attack)
ស្ទះសសៃឈាមនៅក Carotid Artery
ស្ទះសសៃឈាមក្រហមឬអាកទែរនៅដៃ ឬជើង
និងមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម។
លើសពីនេះទៅទៀត អ្នកដែលជក់បារី មានជំងឺលើសសំពាធឈាម មានជាតិកូលេស្តេរ៉ុលHDLទាប មានសមាជិកគ្រួសារកើតជំងឺបេះដូងក្រោមអាយុ៤០ឆ្នាំ អាយុលើសពី៤៥ឆ្នាំចំពោះបុរស និង៥៥ឆ្នាំចំពោះស្រ្តី និងមានលើសជាតិខ្លាញ់ណាមួយក្នុងឈាម។

២. ផ្លាស់ប្តូរសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ

ឈប់ជក់បារី ប៉ុន្តែការឈប់ជក់បារីអាចធ្វើអោយកូលេស្តេរ៉ុលHDLទៅដល់១០%។
សំរកទំងន់ សំរកបាន២,៧គ.ក្រ ជាតិកូលេស្តេរ៉ុលHDL កើនបាន១ម.ក្រស្មើរនឹង០,០៣ម.ម៉/ល។
ហាត់ប្រាណអោយបាន៣០នាទី និង៥ដងក្នុង១សបា្តហ៍។ លំហាត់ប្រាណទាំងនោះមានដូចជាដើរ រត់ ធាក់កង់ ហែលទឹក និង...ជាដើម។ ក្នុងរយៈពេល២ខែដំបូង លំហាត់ប្រាណខាងក្រៅយ៉ាងទៀងទាត់ (Aerobic exercise) អាចធ្វើអោយកូលេស្តេរ៉ុល HDL កើនបានប្រហែល៥%។

៣. បរិភោគអាហារដែលមានផាសុខភាព ឬទ្រទ្រង់សុខភាព

ជ្រើសយកអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ល្អចំពោះសុខភាព
អាហារដែលមានអាស៊ីតខ្លាញ់ឆ្អែត (Saturated fat) មានដូចជាប័រ ក្រែម និងហ្វ្រូម៉ាឬឈីសជាដើម និងអាស៊ីតខ្លាញ់ត្រង់ស៍ធ្វើអោយជាតិកូលេស្តេរ៉ុលសរុប និងLDL កើនឡើង។
គួរបរិភោគអាហារទាំងនេះមិនលើសពី១០%នៃថាមពលឬកាល់ឡូរីសរុបប្រចាំថ្ងៃឡើយ។
ខ្លាញ់ដែលល្អគឺខ្លាញ់ដែលមានអាស៊ីតខ្លាញ់ Monounsaturated មាននៅក្នុងប្រេងផ្លែអូលីវ សណ្តែកដី និងប្រេងដែលចំរាញ់ពីCanola, Almond និង Walnut។
ចៀសវាងជាតិខ្លាញ់ដែលជា Trans fat ដែលជាញឹកញាប់តែងឃើញមានក្នុង Margarine នំឃុកឃី នំឃេកឬនំខួបកំណើត ក្រាកឃ័រ នំធុង និង Pie crust ។ល។
កំណត់បរិមាណជាតិកូលេស្តេរ៉ុលក្នុងអាហារ គឺមិនអោយលើសពី៣០០mg ក្នុងមួយថ្ងៃ ឬតិចជាង២០០mgក្នុង១ថ្ងៃចំពោះអ្នកមានជំងឺបេះដូង។
ប្រភពកូលេស្តេរ៉ុលច្រើន? (Concentrated source) មានសាច់ លឿងស៊ុត និងទឹកដោះគោ។ ដូច្នេះគួរបរិភោគសាច់ដែលមានខ្លាញ់តិចបំផុត ផលិតផលអ្វីដែលជំនួសស៊ុត និងទឹកដោះគោដែលគេដកជាតិខ្លាញ់ចេញ។
បរិភោគអាហារដែលធ្វើអង្ករសង្រូប(អង្ករដែលនៅមានជាតិកន្ទក់) និងផលិតផលដែលធ្វើពីអង្ករសង្រូប ឬស្រូវសាឡីសង្រូប(នៅមានជាតិកន្ទក់)។ Oatmeal និង Oat bran ក៏ជាជំរើសដ៏ល្អដែរ។
បរិភោគបន្លែ និងផ្លែឈើអោយបានច្រើន ព្រោះអាហារដែលសំបូរជាតិសសៃអាចជួយបន្ថយជាតិលូលេស្តេរ៉ុលបាន។
បរិភោគសាច់ត្រីៈ មានប្រភេទត្រីខ្លះដូចជាត្រីធូណា Cod fish និង halibut ជាដើម មានជាតិខ្លាញ់ អាស៊ីដខ្លាញ់ និងកូលេស្តេរ៉ុលតិចជាងសាច់សត្វដទៃ។ សាច់ត្រី Salmon, mackerel និង Herring សំបូរទៅដោយជាតិអាស៊ីតខ្លាញ់អូមេហ្គា៣។
ផឹកស្រាល្មមៗ

៤. អាហារសំរាប់អ្នកមានទ្រីហ្គ្លីសេរីដខ្ពស់

បន្ថយអាហារដែលមានកាឡូរីខ្ពស់។
រាល់កាឡូរីដែលលើសពីតំរូវការត្រូវបានបំលែងទៅជាទ្រីហ្គ្លីសេរីដហើយរក្សាទុក ដូច្នេះបន្ថយកាឡូរីគឺបន្ថយជាតិទ្រីហ្គ្លីសេរីដ។
អាហារដែលសបូរជាតិស្ករ និងជាតិម្សៅសុទ្ធតែអាចធ្វើអោយជាតិខ្លាញ់ទ្រីហ្គ្លីសេរីដកើនឡើង។
ក្រៅពីនេះ ជាតិអាល់កុល ឬសុរាក៏ធ្វើអោយជាតិខ្លាញ់ទ្រីហ្គ្លីសេរីដក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់ដែរ។

ប្រសិនបើការអនុវត្តន៍ទំលាប់ និងរបបអាហារដូចមានរៀបរាប់ខាងលើពី៣ទៅ៦ខែគ្មានប្រសិទ្ធភាព គេអាចចាប់ផ្តើមប្រើថ្នាំដើម្បីបញ្ចុះជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម។

៥. ឱសថ

ចំណាំៈ រាល់ឱសថដែលមានរៀបរាប់ខាងក្រោមសុទ្ធតែមានផលវិបាក និងមិនអាចប្រើក្នុងករណីមួយចំនួន។ ដូច្នេះ មុននឹងប្រើ ចាំបាច់ត្រូវពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីជាមុនសិន។

ក. ថ្នាំបញ្ចុះជាតិកូលេស្តេរ៉ុលៈ

- Statin (HMGCoA reductase inhibitors): ថ្នាំនេះជួយទៅទប់កុំអោយថ្លើមផលិត LDL។ ជាលិទ្ធផលធ្វើអោយកំរិត LDL& triglyceride ក្នុឈាមចុះ និងកំរិត HDLកើនឡើង។ ថ្នាំនេះមានឈ្មោះលើទីផ្សារដូចជា Atorvastatin (Lipitor), Fluvastatin (Lescol), Lovastatin (Altoprev, Mevacor), Pitavastatin (Livalo), Prevastatin (Pravachol), Rosuvastatin (Crestor) and Simvastatin (Zocor)។

- Bile acid binding resin: ថ្នាំនេះជួយទប់កុំអោយពោះវៀនស្រូបជាតិកូលេស្តេរ៉ុលពីទឹកប្រមាថវិញ ជាហេតុនាំអោយថ្លើមយកកូលេស្តេរ៉ុលក្នុងឈាមទៅផលិតជទឹកប្រមាថ។ ថ្នាំនេះក៏ជួយអោយកំរិត HDLឡើងផងដែរ។ ឈ្មោះលើទីផ្សារ Cholestyramine (Prevalite), Colesevelam (Welchol), and Cholestipol (Colestid)។

- Cholesterol absorption inhibitors: ជាប្រភេទថ្នាំដែលទៅទប់កុំអោយភ្នាសពោះវៀនស្រូបយកជាតិកូលេស្តរ៉ុល Ezetimibe (Zetia)។

- ថ្នាំដែលផ្គុំគ្នារវាង Cholesterol absorption inhibitors និង Statin: Ezetimibe-Simvastatin (Vytorin)។

- ថ្នាំចាក់៖ Alirocumab (Praluent)។

ខ. ថ្នាំបញ្ចុះជាតិទ្រីហ្គ្លីសេរីដ៖

- Fibrates: ឈ្មោះលើទីផ្សា Fenofibrate (Tricor), Gemfibrozil (Lopid)។

- Niacin: ឈ្មោះលើទីផ្សា Niacin (Niaspan)។

- Omega-3 fatty acids supplement: Lovaga

រៀបរាងដោយ វេជ្ជៈបណ្ឌិត តាំង តេកហុង