ជំងឺគ្រុនចាញ់ (Malaria)

ជំងឺគ្រុនចាញ់ គឺជាការបង្ករោគនៅក្នុងឈាមដែលបណ្តាលឲ្យមានការញាក់ និងក្តៅខ្លួនយ៉ាងខ្លាំង ។ ជំងឺគ្រុនចាញ់ឆ្លង ដោយសារមូសដែកគោល ។ មូសខាំបឺតយកប៉ារ៉ាស៊ីតគ្រុនចាញ់ ពីក្នុងឈាមមនុស្សដែលកើតជំងឺនេះ ហើយក៏បន្តបញ្ចូលមេរោគទាំងនោះទៅមនុស្សម្នាក់ផ្សេងទៀត ដែលវាខាំ ។

រោគសញ្ញា

រោគសញ្ញាជាក់លាក់នៃការធ្វើទុក្ខមាន៣ដំណាក់កាល ៖

វាចាប់ផ្តើមដោយការរងារញាក់ និងឈឺក្បាល ។ អ្នកជំងឺញាក់រយៈពេល ពី១៥នាទី ទៅ១ម៉ោង ។
ការរងារញាក់នេះ បន្តដោយគ្រុនក្តៅ ដែលជាញឹកញាប់ គឺមានកម្តៅ ៤០អង្សារ ឬលើសពីនេះ ។ អ្នកជំងឺខ្សោយ ស្បែកឡើងក្រហម ហើយពេលខ្លះរវើរវាយ គ្រុនក្តៅមានរយៈពេលជាច្រើនម៉ោង ឬច្រើនថ្ងៃ ។
ចុងក្រោយ អ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមបែកញើស ហើយកម្តៅក្នុងខ្លួនថយចុះ ក្រោយពីការធ្វើទុក្ខ អ្នកមានអារម្មណ៍អស់កម្លាំងតែក៏មានការធូរស្រាលដែរ ។

ជាធម្មតាជំងឺគ្រុនចាញ់បណ្តាលឲ្យក្តៅខ្លួនរៀងរាល់២ឬ៣ថ្ងៃម្តង (អាស្រ័យតាមប្រភេទនៃជំងឺគ្រុនចាញ់) ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដំបូង វាអាចធ្វើឲ្យមានគ្រុនក្តៅជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ម្យ៉ាងទៀត លក្ខណៈនៃគ្រុនក្តៅនេះ អាចគ្មានភាពទៀងទាត់ ឬជាក់លាក់ទេ ។ ដោយហេតុនេះហើយ មនុស្សគ្រប់រូបដែលមានគ្រុនក្តៅដោយគ្មានមូលហេតុ គួរត្រូវបានពិនិត្យឈាមរកមើលជំងឺគ្រុនចាញ់ ។
ជំងឺគ្រុនចាញ់រ៉ាំរ៉ៃ ច្រើនបណ្តាលឲ្យ អណ្តើករីកធំ (ធ្លាក់អណ្តើក) និងមានភាពស្លេកស្លាំង ។
ចំពោះកុមារតូចៗ ភាពស្លេកស្លាំង អាចចាប់ផ្តើមក្នុងរយៈពេល១ឬ២ថ្ងៃ ។ កុមារដែលកើត ជំងឺគ្រុនចាញ់ដែលប៉ះពាល់ដល់ខួរក្បាល ការប្រកាច់អាចកើតមានបន្ទាប់ពីមានការសន្លប់បាត់ស្មារតី ។ ម្យ៉ាងទៀត បាតដៃអាចមានពណ៌ប្រផេះ ហើយចង្វាក់ដង្ហើមអាចញាប់ និងជ្រៅៗ ។ (ចំណាំ ៖ ទារកដែលមិនបានទទួលការបំបៅទឹកដោះម្តាយ គឺងាយនឹងទទួលជំងឺគ្រុនចាញ់) ។

ការវិភាគ និងការព្យាបាល

បើអ្នកសង្ស័យថាមានជំងឺគ្រុនចាញ់ ឬមានគ្រុនក្តៅជាញឹកញាប់ បើអាចទៅមណ្ឌលសុខភាពដើម្បីពិនិត្យឈាម ។ នៅក្នុងតំបន់ដែលមានប្រភេទជំងឺគ្រុនចាញ់ដែលគ្រោះថ្នាក់ កើតឡើងជាញឹកញាប់ ជាពិសេស ប្រភេទជំងឺគ្រុនចាញ់ដែលគេហៅថា ហ្វាល់ស៊ីប៉ារ៉ូម នោះត្រូវស្វែករកការព្យាបាលជាបន្ទាន់ ។
នៅក្នុងតំបន់ដែលសម្បូរជំងឺគ្រុនចាញ់ ព្យាបាលរាល់ការគ្រុនក្តៅដែលគ្មានមូលហេតុ ដូចជំងឺគ្រុនចាញ់ដែរ ។ ប្រើថ្នាំគ្រុនចាញ់ដែលអ្នកដឹងថាមានប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងតំបន់របស់អ្នក ។
បើអ្នកបានធូរស្រាលដោយការប្រើថ្នាំ ប៉ុន្តែជាច្រើនថ្ងៃក្រោយមក គ្រុនក្តៅកើតឡើងវិញ អ្នកប្រហែលជាត្រូវប្រើថ្នាំផ្សេងវិញ ។ ស្វែករកដំបូន្មានពីមណ្ឌលសុខភាពដែលនៅជិតអ្នក ។
បើមនុស្សណាម្នាក់ ដែលប្រហែសជាមានជំងឺគ្រុនចាញ់ ចាប់ផ្តើមប្រកាច់ ឬមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀតនៃជំងឺរលាកស្រោមខួរ ។ អ្នកនោះអាចមានជំងឺគ្រុនចាញ់ដែលប៉ះពាល់ដល់ខួរក្បាល ។ បើអាចចាក់ថ្នាំគ្រុនចាញ់ភ្លាម ។

វិធីជៀសវាងជំងឺគ្រុនចាញ់ (និងគ្រុនឈាម)

ជំងឺគ្រុនចាញ់កើតមានជាញឹកញាប់នៅក្នុងរដូវភ្លៀង ហើយក្តៅ ។ បើមនុស្សគ្រប់រូបសហការណ៍គ្នា ជំងឺនេះនឹងត្រូវបានទប់ស្កាត់ ។ វិធានការទប់ស្កាត់នេះគួរត្រូវបានអនុវត្តន៍ជាបន្ទាន់ ។

ជៀសវាងមូសខាំ ។ ដេកនៅកន្លែងដែលគ្មានមូស ឬដេកក្នុងមុខ ដែលមានជាតិថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ។ គ្របអង្រឹងដែលទារកដេកដោយមុខ ឬក្រណាត់ស្តើងដែលមានជាតិថ្នាំ ។
សហការជាមួយភ្នាក់ងារប្រយុទ្ធជំងឺគ្រុនចាញ់ ពេលដែលគេមកក្នុងភូមិរបស់អ្នក ។ ប្រាប់ពួកគេបើមានអ្នកណាម្នាក់ក្នុងគ្រួសាររបស់អ្នកមានគ្រុនក្តៅហើយឲ្យគេពិនិត្យឈាម ។
បើអ្នកសង្ស័យថាកើតជំងឺគ្រុនចាញ់ព្យាបាលជាបន្ទាន់ ។ បន្ទាប់ពីបានទទួលការព្យាបាលហើយ មូសដែលខាំអ្នកនឹងមិនអាចចម្លងជំងឺគ្រុនចាញ់ទៅអ្នកផ្សេងៗទៀតទេ ។
បំផ្លាញមូសនិងកូនរបស់វាឲ្យអស់ ។ មូសបន្តពូជនៅក្នុងទឹកដែលមិនហូរ លុបថ្លុក រណ្តៅ និងបំបាត់សម្បកកំបុងចាស់ៗ ឬឆ្នាំងបាក់បែកទាំងអស់ដែលអាចដក់ទឹក ។ ចិញ្ចឹមត្រីក្នុងពាងទឹក ដើម្បីឲ្យស៊ីដង្កូវទឹក ។ ចាក់ដីខ្សាច់លុបនៅចុងបង្គោលបំពង់ប្ញស្សី ។
ជំងឺគ្រុនចាញ់អាចបង្ការបាន ឬឥទ្ធិពលរបស់វាអាចកាត់បន្ថយបាន តាមរយៈការប្រើថ្នាំប្រឆាំងគ្រុនចាញ់ ឲ្យទៀងទាត់តាមពេលកំណត់របស់វា ។

ថ្នាំសម្រាប់ជំងឺគ្រុនចាញ់

ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ទីណាគ្មានវេជ្ជបណ្ឌិត សម្រាប់ការថែទាំសុខភាពជនបទ