ជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយការបង្ករោគ ឬជំងឺរលាកឆ្អឹង និងខួរឆ្អឹង

ការបង្ករោគស្រួចស្រាលលើឆ្អឹង ឬសន្លាក់ ជាទូទៅគឺបណ្តាលមកពីការរាលដាលនៃបាក់តេរីតាមឈាម ។ ប៉ុន្តែ ក៏មានការបង្ករោគលើឆ្អឹង សន្លាក់មួយចំនួន ដែលបណ្តាលមកពីការប៉ះពាល់បន្តពីចំណុចបង្ករោគ ឬរបួសដែលប៉ះដល់ឆ្អឹង ។ ក្នុងករណីកម្រ វាប៉ះពាល់ដល់ឆ្អឹង ឬសន្លាក់យ៉ាងច្រើន ។

រោគវិនិច្ឆ័យ

ក្នុងករណីស្រួចស្រាល់នៃការបង្ករោគលើឆ្អឹង ឬសន្លាក់ កុមារមានសភាពឈឺធ្ងន់មានគ្រុនក្តៅ ហើយជាទូទៅគឺមិនចង់កម្រើកអវៈយវៈ ឬសន្លាក់ដែលរងការប៉ះពាល់ ឬមិនចង់ទ្រទម្ងន់លើជើងដែលរងការប៉ះពាល់នោះទេ ។ ជាធម្មតា ចំពោះជំងឺរលាកឆ្អឹងស្រួចស្រាល់ វាតែងតែមានការហើម និងឈឺនៅឆ្អឹង ។ ជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយការបង្ករោគ បង្ហាញឡើងដោយមានការហើម រឹង និងក្តៅ នៅសន្លាក់ ហើយកុមារមិនសូវកម្រើកអវៈយវៈ ដែលរងការប៉ះពាល់ទេ ។

ជួនកាល ការបង្ករោគទាំងនេះ បង្ហាញឡើងជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ សភាពកុមារដូចជាមិនសូវឈឺធ្ងន់់ មិនសូវមានសញ្ញាសម្គាល់ត្រង់កន្លែងប៉ះពាល់ និងគ្មានគ្រុនក្តៅ ។ គួរពិចារណាពីជំងឺរលាកឆ្អឹងដោយមេរោគរបេង នៅពេលដែលជំងឺកុមារមានលក្ខណៈរ៉ាំរ៉ៃ មានសម្បោរ ហូរចេញពី Sinus ឬកុមារមានសញ្ញាដទៃទៀតនៃជំងឺរបេង ។

ការស្រាវជ្រាវនៅមន្ទីរពិសោធន៍

ការថតដោយកាំរស្មី X មិនមានប្រយោជន៍ក្នុងការវិនិច្ឆ័យទេ នៅពេលជំងឺស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលដំបូង ។ ប្រសិនបើសង្ស័យយ៉ាងខ្លាំងលើជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយការបង្ករោគ ចូរចាក់ម្ជុលទោក្នុងសន្លាក់ដែលរងការប៉ះពាល់រួចបូមវា ។ វត្ថុរាវប្រហែលជាមានសភាពស្រអាប់ ។ បើមានខ្ទុះក្នុងសន្លាក់ គួរប្រើម្ជុលធំ(បន្ទាប់ពីដាក់ថ្នាំស្ពឹកដោយ Lignocaine ១%) ដើម្បីបូមយកគំរូវត្ថុវិភាគ និងបូមខ្ទុះចេញឲ្យបានច្រើនបំផុត តាមដែលអាច ។ ពិនិត្យវត្ថុរាវនោះរកមើលកោសិកាឈាម រួចធ្វើការបណ្តុះបើអាច ។

បាក់តេរី Staphylococcus Aureus គឺជាមូលហេតុញឹកញាប់លើកុមារអាយុ >៣ឆ្នាំ ។ ចំពោះកុមារអាយុតិចជាងនេះ មូលហេតុញឹកញាប់បំផុតនោះ គឺបាក់តេរី H.influenzae ប្រភេទ b, Streptococcus Pneumonia ឬ S.Pyogenes ក្រុម A ។ បាក់តេរី Salmonella គឺជាមូលហេតុញឹកញាប់លើកុមារតូចៗ ដែលមានជំងឺ Sickle-Cell ហើយរស់នៅក្នុងតំបន់គ្រុនចាញ់ ។

Staphylococcus Aureus

ការព្យាបាល

ជម្រើសអង់ទីប៊ីយូទិក គឺអាស្រ័យលើប្រភេទនៃបាក់តេរីដែលបង្ក ដោយផ្លាស់ប្តូរការព្យាបាលទៅតាមលទ្ធផលនៃតេស្ត៍ Gram Staining និងការបណ្តុះ ។ បើអាចធ្វើការបណ្តុះបាន ចូរព្យាបាលទៅតាមប្រភេទនៃបាក់តេរីបង្ក និងលទ្ធផលនៃតេស្ត៍មើលប្រសិទ្ធភាពរបស់អង់ទីប៊ីយោទិក ។ បើមិនអាចធ្វើការបណ្តុះទេ ៖

- ព្យាបាលដោយឱសថ Cloxacillin ឬ Flucloxacillin តាមសាច់ដុំ ឬសសៃ (៥០ម.ក្រ/គ.ក រៀងរាល់៦ម៉ោង) សម្រាប់កុមារអាយុ >៣ឆ្នាំ ។ បើគ្មានទេ គួរប្រើឱសថ Chloramphenicol ។

- អាចផ្តល់់ឱសថ Clindamycin ឬឱសថ Cephalosporins ជំនាន់ទី២ ឬទី៣ ។

- នៅពេលសីតុណ្ហភាពរបស់កុមារត្រឡប់មកធម្មតាវិញភ្លាម គួរប្រើឱសថតាមមាត់វិញ ដោយប្រើឱសថដដែល ក្នុងបរិមាណដូចគ្នា ហើយបន្តរយៈពេលសរុប ៣សប្តាហ៍ សម្រាប់ជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយការបង្ករោគ និង៥សប្តាហ៍សម្រាប់ជំងឺរលាកឆ្អឹង ។

- ក្នុងករណីជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយការបង្ករោគ គួរបូមយកខ្ទុះនៅសន្លាក់ចេញ ។ បើការហើមកើតឡើងវិញច្រើនលើកច្រើនសារបន្ទាប់ពីការបូមខ្ទុះ ឬបើការបង្ករោគឆ្លើយតបមិនល្អទៅនឹងការព្យាបាលដោយអង់ទីប៊ីយោទិក រយៈពេល ៣សប្តាហ៍ នោះគ្រូពេទ្យវះកាត់ គួរវះបង្ហូរខ្ទុះចេញ និងកាត់ឆ្អឹងដែលងាប់ចោល ។ ក្នងករណីជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយការបង្ករោគ អាចតម្រូវឲ្យធ្វើការវះបើកបង្ហូរខ្ទុះ ។ ក្នុងស្ថានភាពនេះ ការព្យាបាលដោយអង់ទីប៊ីយោទិក គួរត្រូវបានបន្តរហូតដល់ ៦សប្តាហ៍ ។

- ជំងឺរលាកឆ្អឹងដោយរបេង (Tuberculous Osteomyelitis) អាចគូសបញ្ជាក់ដោយប្រវត្តិនៃការចាប់ផ្តើមហើមយឺតៗ និងរ៉ាំរ៉ៃ ដែលមិនឆ្លើយតបល្អនិឹងការព្យាបាលខាងលើទេ ។ ព្យាបាលទៅតាមគោលការណ៍ណែនាំរបស់កម្មវិធីគ្រប់គ្រងជំងឺរបេង ។ ការព្យាបាលដោយវះកាត់ គឺកម្រនឹងត្រូវការណាស់ ព្រោះអាប់សែនឹងបានធូរស្រាលដោយការព្យាបាលប្រឆាំងជំងឺរបេង ។

ការថែទាំគាំទ្រ

ព្យាយាមកុំកម្រើកអវៈយវៈ ឬសន្លាក់ដែលរងការប៉ះពាល់ ។ បើវាកើតលើជើង មិនគួរឲ្យកុមារប្រឹងទ្រទម្ងន់លើជើងនោះទេ រហូតទាល់តែអាចធ្វើចលនាដោយមិនឈឺចាប់ ។ ព្យាបាលការឈឺចាប់ ឬគ្រុនក្តៅខ្លាំង (បើវាធ្វើឲ្យកុមារពិបាកក្នុងខ្លួន) ដោយឱសថ Paracetamol ។

ដកស្រង់ពីសៀវភៅហោប៉ៅស្តីពី ការថែទាំព្យាបាលក្នុងមន្ទីរពេទ្យសម្រាប់កុមារ