ជំងឺគ្រុនរលាកសន្លាក់ (Rheumatic fever) នៅកុមារ

ជំងឺគ្រុនរលាកសន្លាក់ ច្រើនតែកើតឡើងបន្ទាប់ពីមានការបង្ករោគដោយបាក់តេរី S.pyogenes ក្នុងបំពង់ក ឬលើស្បែក។ កុមារមួយចំនួនមានគ្រុនក្ដៅ និងឈឺចាប់នៅសន្លាក់ធំៗ ដែលអាចប្ដូរទីតាំងពីសន្លាក់មួយទៅសន្លាក់មួយទៀត។ ការបង្ករោគអាចធ្វើអោយខូចខាតដល់ប្រឹសបេះដូង (Heart valves) (ជាពិសេសប្រឹសបេះដូងខាងឆ្វេង (Mitral valve) និងប្រឹសអាទែ (Aortic valve)) ដែលនាំអោយមានបញ្ហាពិបាកដកដង្ហើម និងការខ្សោយបេះដូង។ កុមារដែលមានជំងឺស្រាល អាចគ្រាន់តែមានសំឡេងរំញ័របេះដូង (Heart murmur) ប៉ុណ្ណោះ។ ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរអាចបង្ហាញជាគ្រុនក្ដៅ ការដកដង្ហើមពិបាកឬញាប់ និងភាពល្ហិតល្ហៃ។ កុមារអាចមានការឈឺចាប់ក្នុងទ្រូង ឬសន្លប់។ ជាទូទៅកុមារដែលមានជំងឺនេះ ច្រើនតែមានអាយុលើស៥ឆ្នាំ។ ការខ្សោយបេះដូងអាចស្ដែងឡើងតាមរយៈចង្វាក់បេះដូងញាប់ បញ្ហាពិបាកដកដង្ហើម និងថ្លើមរីក។

រោគវិនិច្ឆ័យ
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺគ្រុនរលាកសន្លាក់គឺជាការសំខាន់ព្រោះការបង្ការដោយឱសថ Penicillin អាចបង្ការការកើតមានជំងឺនេះនៅក្រោយទៀត និងចៀសវាងការខូចខាតកាន់តែធ្ងន់ទៅលើប្រឹងបេះដូង។ ជំងឺគ្រុនរលាកសន្លាក់ស្រួចស្រាល់ ត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបែបគ្លីនិកទៅតាមលក្ខខណ្ឌរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកដែលផ្អែកលើលក្ខខណ្ឌ Jones (Jones criteria)។
រោគវិនិច្ឆ័យគឺផ្អែកលើ

រោគសញ្ញាធំ២ ឬរោគសញ្ញាធំ១រួមរោគសញ្ញាតូច២
រួមនិងភស្តុតាងនៃការបង្ករោគពីមុនមកដោយបាក់តេរី Streptococcus ក្រុមA។

រោគសញ្ញាធំ៖

រលាកបេះដូង (carditis)
ការរលាកសន្លាក់ច្រើន (polyarthritis)
ការកន្ត្រាក់ដោយឯងឯង
Erythema marginatum
Nodules ក្រោមស្បែក (Subcutaneous nodules)

រោគសញ្ញាតូច៖

គ្លីនិក៖ គ្រុនក្ដៅ
ការឈឺចាប់ក្នុងសន្លាក់ច្រើន (Polyarthralgia)
ការកើនឡើងប្រតិករក្នុងដំណាក់កាលស្រួចស្រាល់នៃ VS (Erythrocyte sedimentation rate) (ESR), CRP(C-reactive protein)
Electrocardiogram: រយៈពេលចន្លោះ P-R យូរ

ភស្តុតាងនៃការបង្ករោគពីមុនដោយបាក់តេរី Streptococcus ក្នុងអំឡុង៤៥ថ្ងៃមុន៖

Antistreptolysin-O (ASLO) ឬអង់ទីគ័រប្រឆាំងនឹងStreptococcus ដទៃទៀតកើនឡើង ឬ
តេស្ដ៍នៃការបណ្ដុះបាក់តេរីក្នុងបំពង់ករ មានលទ្ធផលវិជ្ជមាន ឬ
តេស្ត៍អង់ទីហ្សែនសំរាប់បាក់តេរី Streptococcus ក្រុមAមានលទ្ធផលវិជ្ជមាន

ការព្យាបាល

អោយសំរាកពេទ្យ

ផ្ដល់ឱសថ Aspirin ចំនួន ២០mg/kg រៀងរាល់៦ម៉ោង រហូតការឈឺចាប់ក្នុងសន្លាក់ប្រសើរ (១-២សប្ដាហ៍) បន្ទាប់មកបន្ថយកំរិតថ្នាំមកត្រឹម ១៥mg/kg រយៈពេល៣-៦សប្ដាហ៍ទៀត។

បើមានជំងឺខ្សោយបេះដូង៖

សំរាកលើគ្រែ និងតមរបបអាហារដែលមានជាតិសូដ្យូម
ផ្ដល់អុកសីុសែន
ឱសថ Furosemide ចំនួន ១mg/kg រៀងរាល់៦ម៉ោង
ឱសថ Prednisolone តាមមាត់ចំនួន ១mg/kg រៀងរាល់ថ្ងៃ រយៈពេល១សប្ដាហ៍ សំរាប់ជំងឺខ្សោយបេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ
បញ្ចូលឈាម បើHb<៨mg/dl
ឱសថអង់ទីប៊ីយោទិកដើម្បីកម្ចាត់ការបង្ករោគដោយបាក់តេរី Streptococcus ក្នុងបំពង់ក

ការថែទាំគាំទ្រ

កុមារទាំងអស់នឹងត្រូវបង្ការដោយឱសថអង់ទីប៊ីយោទិក។

ផ្ដល់ឱសថ Benzathine benzylpenicillin តាមសាច់ដុំចំនួន៦០០ ០០០UI រៀងរាល់៣-៤សប្ដាហ៍ ឬឱសថ Penicillin V តាមមាត់ចំនួន ២៥០mg មួយថ្ងៃ២ដង។
ធានាថាកុមារបានទទួលថ្នាំបង្ការតាមកាវិភាគ។
ពិនិត្យឡើងវិញរៀងរាល់៣-៦ខែ។

ដកស្រង់ពីសៀវភៅហោប៉ៅស្តីពី ការថែទាំព្យាបាលក្នុងមន្ទីរពេទ្យសម្រាប់កុមារ